နောက်ဆုံးဆေးဖျန်းခြင်းနဲ့ ရိတ်သိမ်းခြင်းကြား စောင့်ဆိုင်းရမည့်ရက် (PHI)

တောင်သူ့အတွက် မှတ်စု (၁) : Pre-Harvest Interval (PHI) 

“ဆေးဖြန်းပြီးနောက် ရိတ်သိမ်းရမည့်ရက်” / “ဆေးဖျန်းပြီးနောက် ရိတ်သိမ်းခူးဆွတ်ရန် စောင့်ဆိုင်းရမည့်ရက်” ဆိုတော့ အချို့တောင်သူတွေက အပွင့်အသီးဝင်မှ၊ အနှံထွက်မှ ဖျန်းရတဲ့ ပိုးသတ်ဆေး၊ မှိုသတ်ဆေးလို့ အထင်မှားတတ်ကြပါတယ်။ မေးမြန်းမှုတွေလည်း ရှိကြပါတယ်။ 

PHI ကို နောက်ဆုံး ဆေးဖျန်းရက်နှင့် ရိပ်သိမ်းခူးဆွတ်မည့်ကြားကာလ ကို သတ်မှတ်ပါတယ်။ အဓိကရည်ရွယ်ချက်ကတော့ သီးနှံအတွင်း ဓါတုဓါတ်ကြွင်း ဟာ စားသုံးသူများအတွက် ဘေးကင်းတဲ့အခြေအနေ ဖြစ်နေဖို့ ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စားသုံးသူများ ဘေးကင်းစေဖို့ရန်နှင့် ဥပဒေကို လိုက်နာဖို့ အတွက်ရယ် ဆေးဗူး၊ ဆေးထုပ်မှာ ပါဝင်တဲ့ PHI ကို လိုက်နာသုံးစွဲပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍ သီးနှံအတွင်း ဓါတုပစ္စည်းများ ကျန်ရစ်နေသေးရင်တောင် လူက ခံနိုင်ရည်ရှိ လောက်တဲ့ ပမာဏမျှသာ ရှိနေမည့်ကာလကို စောင့်ဆိုင်းစေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။  

အများအားဖြင့် ရက်ဖြင့် ဖော်ပြကြပါတယ်။ ဈေးကွက်အတွင်း အသုံးများတဲ့ မှိုသတ်ဆေးအများစုမှာ အဲဒီကာလ ၂၁ ရက်မှ ၃၀ ရက်ရှိတတ်ကြပါတယ်။ 

အချို့နိုင်ငံများတွင် ကမ္ဘာ့ပေါ်မှာ ထုတ်လုပ်မှု၊ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု အများ ဆုံး မှိုသတ်ဆေးများဖြစ်တဲ့ ထရိုင်ရာဇိုးလ်နှင့် စထရိုဘီလူရင် တို့ကို PHI ဖော်ပြရာမှာ ကြီးထွားမှုအဆင့်တွေနဲ့ ဖော်ပြတတ်ကြပါတယ်။  

ဥပမာ- Triazole+QoI မှိုသတ်ဆေးအရောတစ်မျိုးကို ပဲပုပ်မှာ ကြီးထွားမှုအဆင့် (R5) ထက် နောက်ကျ၍ အသုံးမပြုရ ဆိုတာမျိုးပါ။ R5 ဆိုတာ ပဲပုပ်မှာ အစေ့စတည်တဲ့အဆင့်လို့ အကြမ်းဖျဥ်းပြောနိုင်ပါတယ်။ ပင်မပင်စည်ရဲ့ အပေါ်ပိုင်းအဆစ်(၄)ခုက ဖြစ်လာတဲ့ အသီးတွေအတွင်း ပဲစေ့ တွေဟာ အရွယ်အစား ၃-မီလီမီတာခန့် ရှိတဲ့အချိန်ပါ။ 

ပိုးသတ်ဆေးတွေမှာတော့ အတိုတောင်းဆုံးကြားကာလပင်လျှင် ၇-ရက် ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စားဖိုဆောင်သီးနှံများအတွက် အထူးဂရုပြုလိုက်နာ ဖွယ်ဖြစ်ပါတယ်။ ၇-ရက်အတွင်း ရိတ်သိမ်းခူးဆွတ်တော့မယ်ဆိုရင် ဆေးဖျန်း ခြင်းမပြုသင့် ဆိုတဲ့အဓိပ္ပါယ်ပါပဲ။ 

- မှိုသတ်ဆေး Penthiopyrad ဟာ ခရမ်းချဥ်မှာ စောင့်ဆိုင်းရက်မလိုအပ်ဘဲ ဆေးဖျန်းတဲ့နေ့မှာပင် ခူးဆွတ်နိုင်ပြီး ဗူးဖရုံသခွားတို့မှာတော့ ၁ ရက် ‌စောင့်ဆိုင်း ခူးဆွတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။  

- မန်ကိုဇက်ဟာ ခရမ်းချဥ်မှာ စောင့်ဆိုင်းရက် ၅ ရက် ဖြစ်ပြီး အာလူးမှာ ၃ ရက်မျှ ဖြစ်ပါတယ်။  

- အေဇိုဇီစထရိုဘင်- ခါကြက်ဥအတွက် ၀- ရက်နှင့် အေဇိုဇီစထရိုဘင်+ဒိုင်ဖန်နိုကိုနာဇိုးလ်အရောသည် ၇-ရက် ဖြစ်ပါတယ်။  

- ကလိုရိုသာလိုနေးလ်သည် ကြက်သွန်ဖြူမှာ ၇-ရက်နှင့် အပင်စားကြက်သွန်ပင်အတွက် စောင့်ဆိုင်းချိန် ၁၄-ရက် စသည်ဖြင့် ဖြစ်ပါတယ်။  

ဒါကြောင့် ပိုးသတ်ဆေး၊ မှိုသတ်ဆေးများရဲ့ PHI သည် သီးနှံကို လိုက်ပြီး ခြားနားနိုင်သလို၊ သီးနှံတစ်မျိုးတည်းမှာပင်လျှင် ခူးဆွတ်/အသုံးပြုမှု ပုံစံကို လိုက်ပြီးလည်း ကွာခြားနိုင်ကြောင်း သတိပြုကြဖို့ပါ။ 

ဒီနေရာမှာ ‌မေးခွန်းတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ 

တောင်သူတစ်ဦးက ခရမ်းချဥ်အတွက် သူသုံးလိုက် တဲ့မှိုသတ်ဆေးဟာ စောင့်ဆိုင်းရက် ၅-ရက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆေးဖျန်းပြီး ချက်ချင်းခူးမယ်၊ မရောင်းချခင် ၅-ရက် သိမ်းထားမယ်ဆိုရင် ဖြစ်နိုင်ပါသလား။ 

PHI ကို စမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ပြီး သတ်မှတ်ထားခြင်းသည် မရိတ်သိမ်းမီ အပင် တွင် ရှိနေသည့်အချိန်၊ မပြိုကွဲဘဲ ကျန်ရစ်နေသည့် ဓါတုပစ္စည်းများအပေါ် အခြေခံထားခြင်းဖြစ်သည်။ ရိတ်သိမ်းခူးဆွတ်လိုက်ချိန်တွင် ယင်းအသီးများ၏ အောက်ဆီဂျင်ရယူသည့်ဖြစ်စဥ် ပြောင်းလဲသွားမည်ဖြစ်ပြီး ဓါတုပစ္စည်းများ ပြိုကွဲမှုနှုန်းသည်လည်း လျော့ကျသွားမည်ဖြစ်သည်။ ယခုဖြစ်ရပ်တွင်လည်း ခရမ်းချဥ်ကို ခူးဆွတ်ပြီးမှ စောင့်ဆိုင်းရမည့် ရက်အတိုင်း ထားရှိမည် ဖြစ်သော် လည်း ဓါတုပစ္စည်းများ ပြိုကွဲမည့်ဖြစ်စဥ်သည် နှေးသွားမည်ဖြစ်ပြီး အသီး အတွင်း ပိုးသတ်ဆေးများ ပိုမိုကျန်ရစ်နိုင်သည်ကို သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။ 

နောက်မေးခွန်းမျိုးက ဖရဲမှာ ဖျန်းလိုက်တဲ့ဆေးက စောင့်ဆိုင်းရက် ၇-ရက် လို တယ်၊ ဒါပေမယ့် မစောင့်ဘဲ ခူးချင်တယ်။ ခူးပြီးရင် ရေအသေအချာ ဆေးကြော မယ်၊ ဖြစ်ပါသလားပေါ့။ 

ပိုးသတ်ဆေးဗူး၊ ဆေးအိတ်တွင် ရေးသားညွှန်ကြားထားမှုများသည် ဥပဒေ ပြဌာန်းချက်ပင် ဖြစ်ပါသည် The label is the law.။ ညွှန်ကြားချက်တွင် ရေဆေးမည်ဆိုပါက စော၍ ခူးဆွတ်နိုင်ပါသည်ဟု မပါရှိပါက ယင်းသို့သော ချွင်းချက်မျိုးကို ခွင့်ပြုမည် မဟုတ်ပါ။  

ဥပမာ- ပင်လုံးပြန့် ပိုးသတ်ဆေးများ၊ မှိုသတ်ဆေးများကို ရေဆေး၍ မရနိုင်ပါ။ ထိသေအာနိသင်ရှိ ဆေးများကိုပင်လျှင် PHI စမ်းသပ်ချက်များတွင် ရေဆေး သည့် အချက်ကို မပြုခဲ့နိုင်ပါ။ ရေဆေး၍ ပိုးသတ်ဆေး မည်မျှ လျော့ကျသွား မည်ကို မသိနိုင်၍ ဖြစ်ပါသည်။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ရေဆေးခြင်းများ ကွားခြားနိုင် ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ရေဆေးခြင်းသည် PHI အား ထူးခြားစေမည် မဟုတ်ပါ။ 

တောင်သူလယ်သမားများ စိုက်ပျိုးရေးအသိပညာ တိုးပွားကြပါစေ။ 

မျိုးသန်းထွန်း  

(စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်အချို့အား မီငြမ်းထားပါသည်။) 

ဆရာ့ဆောင်းပါးအား ပြန်လည်မျှဝေပေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။ 

✦✦✦✦✦✦✦✦

ထွက်တိုး Telegram Channel ဝင်ရန် နှိပ်ပါ - https://t.me/htwettoe

စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ပတ်သတ်သော အခက်အခဲများကို တိုင်ပင်ဆွေးနွေး အကြံဥာဏ်ရယူလိုပါက ထွက်တိုး တောင်သူအကြံပေးဖုန်း- ၀၉၉၇၇၉၁၀၀၀၀ ကို ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ် သို့မဟုတ် ထွက်တိုးကို follow, Like, Share နှင့် Download လုပ်ထားပြီး -https://htwettoe.com/download ထွက်တိုးမေးဖြေကဏ္ဍတွင် ဝင်ရောက်မေးမြန်းနိုင်ပါကြောင်း သတင်းကောင်းပါလိုက်ပါတယ်။

စိုက်ခင်းပြဿနာ အဖြေရှာနည်းလေ့လာရန် - https://htwettoe.com/post/38752