တညင်းသီးဟာဆိုရင် လူကို အကျိုးပြူနိုင်တဲ့ ဗီတာမင်ဓာတ် အာဟာရပါဝင်မှု မရှိသော်လည်း လူကို ဒုက္ခ ဖြစ်စေနိုင်သော အဆိပ်ဓာတ်ပါဝင်မှု ဝ.၃ ကနေ ၁.၃ ထိ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တညင်းသီးကို ပြုတ်ပီးတော့ လည်းကောင်း ၊ ဆားရည်စိမ်ပြီးတော့ လည်းကောင်း ၊ ကြော်ပီးတော့ လည်းကောင်း ၊ အစိမ်း စားပြီး လည်းကောင်း အမျိုးမျိုး စားသုံးလေ့ရှိပါတယ်။

တညင်းသီးကို ဆားရည်မှာ ကြာကြာ စိမ်ပြီး စားရင်တော့ အဆိပ်တွေက ဆားရည်ထဲမှာ အလွယ်တကူ ပျော်ဝင်သွားနိုင်လို့ လူကို အဆိပ်ဖြစ်စေနိုင်မှု အနည်းငယ်တော့ လျော့သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူအများစု ယခုချိန်ထိ စားသုံးလျက်ရှိသော တညင်းသီး စိုက်ပျိုးနည်း အကြောင်း ဒီတပတ်မှာ ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

မြန်မာအမည် -တညင်း

အင်္ဂလိပ်အမည် -Djenkol Bean

ရုက္ခဗေဒအမည် -Pithe cellobium labatum

မျိုးရင်းအမည် -Mimosaceae

တညင်းမျိုးများ

အသီးအရွယ်အစားကိုလိုက်၍

၁။တညင်းကြီး
၂။စာကလေးတညင်းဟူ၍လည်းကောင်း

ဒေသကိုလိုက်၍

၁။မြေပြန့်တညင်း
(မြောင်းမြတညင်း၊ပေါင်တညင်း)

၂။တောင်ပေါ်တညင်း
(ကျေးတောင်တညင်း၊မြစ်ကြီးနား၊နောင်ချိုတညင်း)
ဟူ၍လည်းကောင်းခွဲခြားထားသည်။

စိုက်ပျိုးသည့်ဒေသများ

ကချင်ပြည်နယ်၊မွန်ပြည်နယ်၊ကယားပြည်နယ်၊
တနင်္သာရီတိုင်း၊ဧရာဝတီတိုင်း၊ရှမ်းပြည်နယ်(နောင်ချို)
မန္တလေးတိုင်း(ပြင်ဦးလွင်)တို့တွင်စိုက်ပျိုးသည်။

ရေမြေရာသီဥတု

အောက်ခံဂဝံမြေနှင့်သဲနုန်းမြေတို့သည်
တညင်းပင်အတွက်အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်သည်။
ပူအိုက်စွတ်စိုသောရာသီဥတုနှင့်
အပူအအေးကွာခြားမှုရှိသောရာသီဥတုကို
နှစ်သက်သည်။
မိုးရေချိန်(၁၀၀-၂၀၀)လက်မအတွင်း
စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းသည်။

မြေပြုပြင်ခြင်း

မြေကိုအထူးထွန်ယက်ရန်မလိုအပ်ပေ။
စိုက်ကျင်းကို(၄)ပေပတ်လည်(သို့မဟုတ်)
(၅)ပေပတ်လည်တူးကာကျင်းထဲသို့
အပေါ်ယံမြေ၊သဲ၊နွားချေးနှင့်သဘာဝမြေသြဇာတို့ကို
ဆတူရော၍ဖို့ပေးရပါမည်။

ပျိုးထောင်နည်း

တညင်းသီးအရင့်များကို
အရိပ်အောက်တွင်
တစ်လခန့်ဖြန့်ခင်းထားပြီး
သဲနှင့်နွားချေး-(၃:၁)ရောထားသောပျိုးဘောင်ကို
ရေဝအောင်လောင်းပြီး
တညင်းသီးများကိုစီရီချထားခြင်းဖြင့်
အစို့ထွက်လာပါသည်။
အစို့ထွက်သည်အထိ ရေဝအောင်လောင်းပေးရပါမည်။
အချို့ကရေစပ်စပ်စိမ်ပြီးတညင်းဝက်ဖြစ်မှ
ဘောင်ချစိုက်လေ့ရှိကြသည်။

စိုက်ပျိုးနည်း

တညင်းပင်သည်အထနှေးသောကြောင့်
(၄-၅)နှစ်စောင့်ရခြင်း၊ရွက်အုပ်ထူလွန်းသဖြင့်
အပင်ကြီးလာပါကကြားသီးနှံစိုက်ရန်ခက်သဖြင့်
သီးညှပ်ဖြစ်စေ၊အရိပ်ပင်အဖြစ်ဖြစ်စေစိုက်လေ့ရှိပါသည်။
သီးသန့်စိုက်ရမည်ဆိုပါက(၃၀×၃၀)ပေထားပြီး
နှစ်တိုပင်များဖြင့်ရောစိုက်က
တစ်ဧက၄၈ပင်ထားသင့်ပါသည်။

ဓာတ်မြေသြဇာကျွေးခြင်း
သဘာဝမြေသြဇာကိုအနှစ်သက်ဆုံးဖြစ်ကာ
အပင်ငယ်လျှင်သစ်ရွက်ဆွေးနှင့်နွားချေး
တစ်ပင်လျှင်(၂)တင်းနှုန်း၊
အခြားသဘာဝဓာတ်မြေသြဇာတင်းဝက်ခန့်
ထပ်ထည့်ပေးသင့်သည်။
အပင်ကြီးလာသည်နှင့်မြေသြဇာကို
(၅-၁၀)ဆခန့်အထိတိုးပေးသင့်ပါသည်။

အပင်ပြုစုနည်း

တညင်းပင်၏ကိုင်းခြောက်၊ကိုင်းနား၊ကိုင်းညှပ်များကို
ဖြတ်ပေးသင့်သော်လည်း
သရက်ပင်ကဲ့သို့ကိုင်းဖျားတွင်
အညွန့်နှင့်အတူအဖူးဖူးကာသီးလေ့ရှိသဖြင့်
မလိုအပ်ဘဲခုတ်ထွင်
ဖြတ်တောက်ခြင်းမပြုသင့်ပါ။
မိုးရာသီတွင်ပင်ခြေကိုရှင်းကာ
နွေရာသီတွင်အစိုဓာတ်ရရန်မြက်ခြောက်များ
အုပ်ပေးသင့်ပါသည်။

အထွက်နှုန်း

တညင်းသီးအပင်မှတစ်ပင်လျှင်
အသီး( ၃၀၀၀ မှ ၅၀၀၀ )အထိသီးနိုင်ပါသည်။

Source: သစ်သီးဝလံစိုက်ပျိုးနည်း

Cultivation Methods for Djelkon Bean

Learning Series

တညင်းပင် စိုက်ပျိုးခြင်း