သခွားသီးစိုက်ပျိုးနည်း

မြန်မာအမည် - သခွား

အင်္ဂလိပ်အမည် - CUCUMBER

ရုက္ခဗေဒအမည် - Cucumis sativus

မျိုးရင်းအမည် - CUCURBITACEAE

၁။ မူရင်းဒေသ

အာရှတိုက်တောင်ပိုင်းတွင် စတင်ပေါက်ရောက်သည်ဟုယူဆပါသည်။

၂။ အမျိုးအစား

သခွားတွင် အစိမ်းစားနှင့် အမှည့်စားဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပြီး အစိမ်းစားမျိုးတွင်

(က) ဆင်ချေးတုံး - ဤသခွားမျိုးသည် ပုအိုင့်၍ အမြောင်းမြောင်းထနေသဖြင့် ရွှေဖရုံသီးနှင့်တူ သည်။

(ခ) သခွားကြား - ဤသခွားသည် တစ်တောင်ခန့်ရှည်၍ အဖြူနှင့်အစိမ်းကြားရောင်ရှိသည်။ အလုံး အတုတ်မှာ လက်ကောက်ဝတ်ခန့်မှ လက်မောင်းအထိတုတ်သည်။

(ဂ) ဆတ်တွန့်သခွား - ဤသခွားသည် ကျွတ်သည်။ ဆတ်သည်။ အနည်းငယ်အသားကြမ်း၍ သခွား သီး၏အရောင်မှာ အဖြူဖြစ်၍ ဆင်စွယ်ကဲ့သို့ ကောက်ကွေးနေသည်။

(ဃ) သခွားချဉ် – ဤသခွားသည် အသီးရှည်၍ အရသာချဉ်သည်။၎င်းသည် အအေးဓါတ်ကြိုက်သ ဖြင့်တောင်ပေါ်ဒေသ၌ ပို၍ဖြစ်ထွန်းသည်။

(င) ချဉ်ဖတ်သခွား အသီးအရှည် (၇) စင်တီမီတာတွင် ခူး၍ ချဉ်ဖတ်ထည့်သောမျိုးများ - (Amira) (Tokiwa) ဖြစ်သည်။

သခွားအုပ်စုကို (၃) စုခွဲထားသည်။

(၁) မိုးသခွား - အပူဒါဏ်ခံနိုင်သည်။ ကိုင်းထွက်ရန်လွယ်ကူသည်။ အသီးများသည် ကိုင်းများတွင်သီး သည်၊ ကိုင်းသေးသည်၊ အဆစ်ကြာရှည်သည် ၊ အရွက်ရှည်သည် ၊ အရွက်၏အလျားသည် အနံထက် ပိုရှည်သည်။ အမြစ်ဖွဲ့စည်းပုံသေးသောကြောင့် ရွှေ့ပြောင်းရန်ခက်ခဲသည်။ အသီးသေးသွယ်သည် အရွက်ချောသည်။

(၂) ဆောင်သခွား - အအေးဒါဏ်ခံနိုင်သည်။ ကိုင်းထွက်မှုနည်းသည်။ အသီးများသည် ပင်မပိုင်းမှထွက်သည် ။ ပင်မကိုင်းသည်တုတ်နိုင်သည် ။ ဆစ်ကြားတိုသည် ။ အရွက်များ သည်အနံထက်အလျားပိုရှည်သည်။ ပြောင်းရွှေ့လွယ်ကူသည်။ အသီးများသည် တိုတုတ် သည်။ အရွက်ကြမ်းသည် ။

(၃) စပ်မျိုးများ - အမမျိုးလိုင်းကြားတွင် အဖိုမျိုးလိုင်း (၂) တန်း (၃) တန်း ခြား၍ စိုက်ပျိုးနိုင်၍ စပ်မျိုးများထုတ်လုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။

အမှည့်စားမျိုးတွင်

(က) ကျောက်သခွားလေး - ဤသခွား၏ပုံသဏ္ဍာန်မှာ လုံးသည်။ မှည့်သောအခါ ဝါထိန်၍နေသည်။

(ခ) ကျောက်သခွားကြီး - ဤသခွားမှာ အရွယ်အစားများစွာကြီးသည်။ နုစဉ်အခါတွင် အစိမ်းရောင် ရှိ၍ခါးသည်။ မှည့်သောအခါ ဝင်းဝါလာသည်။ အခွံ့မှာချောမွတ်မနေဘဲ ၊ အနည်းငယ်ပြုတ်ထနေ သည်။ အသားကြမ်းသည်။

၃။ စိုက်ပျိုးသည့်ဒေသ

မလေးရှား ၊ အင်ဒိုနီးရှား ၊ အရှေ့နှင့်အနောက် အာဖရိက ၊ ဖိလစ်ပိုင်းနှင့်အပူပိုင်းသမဒေသ များ ၊မြန်မာပြည်အနှံအပြားစိုက်ပျိုးကြသည်။

၄။ ရေ မြေရာသီဥတု

သခွားသည် သဲဆန်သောသဲမြေမှ စနယ်မြေစေးအထိ မြေအမျိုးမျိုးတွင် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်း သော်လည်း ၊ နုံးမြေ ၊ သဲနုံးမြေ နှင့်နုံးစနယ်မြေများတွင် ပိုမိုဖြစ်ထွန်းပါသည်။ သခွားစိုက်သောမြေနေ ရာတွင် ရေမဝပ်စေဘဲ ရေစီးရေလာကောင်းသောနေရာများတွင် ပိုမိုဖြစ်ထွန်းပါသည်။ သခွားမျိုးများ သည်မြေချဉ်ငံဓါတ် pH (၅.၅) မှ (၆.၅)အတွင်းပိုမိုဖြစ်ထွန်းပါသည်။

သခွားသည်ပူနွေးသောရာသီတွင် ပိုမိုဖြစ်ထွန်းပြီး ဆီးနှင်ဒါဏ်ကို ခံနိုင်ရည်မရှိပေ။ သခွားပင် များသည် (၁၁)°ဃ တွင် အပင်မပေါက်နိုင်ပေ။ သခွားပင်များသည် အပူချိန် (၁၈)°C မှ (၂၄)°C အတွင်းမှာသာ ပိုမိုဖြစ်ထွန်းပါသည်။ မိုးများပြီးစိုထိုင်းဆများသောနေရာများတွင် စိုက်ပျိုးပါကအပင် များရောဂါကျလွယ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့်နေရောင်ခြည် ကောင်းစွာရရှိပြီး စိုထိုင်းဆနည်းသော် အရပ် တွင်သခွားစိုက်ပျိုးရန်သင့်လျှော်ပါသည်။

၅။ မြေပြုပြင်ခြင်း

ထယ်တစ်စပ်ထိုးပေးပြီးနောက် ၊ ထွန်ဖြင့် (၆) စပ်မှ (၈) စပ်အထိ ထွန်မွှေပေးရန်လိုအပ်ပါ သည်။ မိုးရွာလျှင် ရေမဝပ်စေရန် ၊ ရေနှုတ်မြောင်းများလည်း ဖောက်လုပ်ပေးရပါမည်။ ထယ်ရေးကြေ ညက်ရပြီးနောက် စိုက်ဘောင်များ (သို့မဟုတ်) စိုက်ကျင်းများပြုလုပ်စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။

၆။ မြေဩဇာကျွေးနည်း

နွားချေးမြေဩဇာကို တစ်ဧကလျှင် လှည်း (၁၀)စီး မှ (၁၅)စီးအထိထည့်ပေးပါ။ နွားချေး မြေဩဇာကို စိုက်ဘောင်ပြုလုပ်ရာတွင် မြေကြီးနှင့်ရောစပ်သမအောင်မွှေပေးပါ။ သခွားစိုက်ပျိုးရန်အ တွက် ယူရီးယားဓါတ်မြေဩဖာ (၂၂၄)ပေါင် မှ (၃၃၆)ပေါင် ၊တီစူပါ (၂၂၄)ပေါင်မှ (၃၃၆)ပေါင်ထိ ထည့်ပေးပါ။

၇။ စိုက်ပျိုးနည်း

သခွားစိုက်ပျိုးရန် အလျားပေ (၃၀) ၊ အနံ (၃) ပေရှိ စိုက်ဘောင်များပြုလုပ်ပေးရမည်။ ဘောင်ပေါ်တွင် တစ်တန်းနှင့်တစ်တန်း (၁.၅)ပေနှင့် တစ်ပင် (၁.၅)ပေခွာပြီး သခွားစေ့များကို စိုက်ပျိုးရမည်။ စိုက်ကျင်းတစ်ကျင်းလျှင် သခွားစေ့ (၃-၄) စေ့ ထည့်ပေးပြီး အပင်များပေါက်လာ၍ အရွက် (၂) ရွက် ၊ (၃) ရွက်ထွက်လာပါက တစ်ကျင်းလျှင် တစ်ပင်သာချန်ပြီး မှုန်းပေးပါ။ အပင် ကလေးများတက်နိုင်ရန် (၅)ပေ ၊ (၆) ပေ ရှိသော ဝါးခြမ်းများထောင်ပေးရမည်။ သခွားကိုမိုးဦးမေလ နှင့် ဇွန်လ ၊ ဆောင်းတွင်း အောက်တိုဘာလတွင် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။

၈။ တစ်ဧကမျိုးစေ့နှုန်း

တစ်ဧကလျှင် သခွားမျိုးစေ့ (၂၀ဝ)ဂရမ် မှ (၃၀ဝ) ဂရမ်အထိ ထည့်သွင်းစိုက်ပျိုးရန်ဖြစ်ပါ သည်။ တစ်ဧကလျှင် အပင်ရေ (၁၉၀ဝဝ) ထက်မနည်း ရှိရပါမည်။

၉။ ရေသွင်းနည်း

သခွားကိုမိုးတွင်းတွင် စိုက်ပါကရေသွင်းပေးရန် မလိုသော်လည်း ၊ ဆောင်းစိုက်များအတွက် စိုက်ချိန်တွင်တစ်ကြိမ် နှင့် အစိုဓါတ်အခြေအနေအရ ထပ်မံ၍လိုအပ်ပါက ၊ ရေ (၂) ကြိမ်မှ (၄)ကြိမ် အထိပေးရန်လိုပါသည်။

၁၀။ အပင်ပြုစုနည်း

သခွားစိုက်ပြိး (၁၅) ရက်မှ (၂၀)ရကအတွင်း ပေါင်းတစ်ကြိမ်လိုက်ပေးရပါမည်။ သခွားသက်တန်းတလျှောက်တွင် ပေါင်းအခြေအနေအရ ရေ (၂)ကြိမ် ပေါင်းလိုက်ပေးပါမည်။အပင် ကလေးများခါးကြပ်နေပါက အပင်ခြေရင်းကို မြေဆွပေးပြီးနောက် ၊ မြေတောင်မြှောက်ပေးရပေမည်။

၁၁။ အသီးဆွတ်ခူးနည်း

သက်လတ် ၊ သက်ကြီး ၊ သက်လျင်မျိုးများတွင်(၄၅) ရက်မှစ၍ လည်းကောင်း၊ သခွားသီးများ စတင်ခူးဆွတ်နိုင်ပါသည်။ ရင့်မှည့်သောသခွားသိးများကို ဆွတ်ခူးရန် အရေးကြီးပါသည်။ နုသော သခွားသီးများကို ဆွတ်ခူးပါက အစိုဓါတ်များ၏။ သခွားသီးမှည့်ပါက အသီးအောက်ခြေရှိ အညှာအက်ကွဲလာပါသည်။

၁၂။ အထွက်နှုန်း

သခွားအထွက်နှုန်းသည် ရေ မြေ ရာသီဥတု ၊ အပင်ပြုစုမှုပေါ်မူတည်နေပါသည်။ သခွားတစ် ဧကလျှင် ကီလိုဂရမ် (၄၀ဝဝဝ) မှ (၅၀ဝဝဝ) အထိထွက်နိုင်ပါသည်။

၁၃။ မျိုးထုတ်လုပ်နည်း

ရင့်မှည့်၍ ရောဂါကင်းသော သခွားသီးကိုရွေးချယ်ပြီးလျှင် သခွားသီးကို ဓါးဖြင့်ခွဲ၍ အတွင်း မှအစေ့များကို ထုတ်ယူပြီး လေလုံသောဘူးတွင်ထည့်၍ တစ်ညထားရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ဤကဲ့သို့ ထားခြင်းဖြင့် အစေ့တွင် ကပ်နေသော အချွဲများအချဉ်ဓါတ်ပေါက်ပြီး ပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းအစေ့များကို ရေဆေးပြီး နေ(၂) နေလှမ်း၍ လုံခြုံသောဘူးတွင် ထည့်ထားရန်လိုအပ်ပါသည်။

၁၄။ သိုလှောင်နည်း

သခွားများကို (ဝ)°C မှ (၁)°C အခန်းတွင်စိုထိုင်းဆ (၉၀)% ပေးထားလျှင် တစ်ပတ်ခန့် သိုလှောင်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

၁၅။ သတိပြုရန်အချက်များ

(၁)သခွားပင်များတွင် ကျရောက်တသာကျိုင်းကောင်များကို ထိရေုာက်စွာနှိမ်နှင်းရန်လိုပါသည်။

(၂)သခွားပင်များအား ဒီဒီတီ ၊ ဘီအိပ်စီ ၊ အင်ဒရင်းဆေးများမပက်ဖျန်းသင့်ပေ။ ပက်ဖျန်းပါက အရွက်များလောင်ကျွမ်းပျက်စီးမည်ဖြစ်သည်။

(၃) သခွားသီးများ ရင့်မှည့်မှခူးရန်လိုပါသည်။ နုစဉ်ခူးပါက အခါးဓါတ်များ၏။

စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန